ویلچر ارتوپدی پایه برانکاردی 902 مد اسکای (MED SKY)

در بسیاری از بیماران مبتلا به اختلال حرکتی داشتن ویلچر مناسب جزء اصل زندگی این افراد است.با توجه به تنوع فراوان ویلچرها و وسایل جانبی آن در حال حاضر تجویز ویلچر در کلینیکهای خاص (Seat clinic ) انجام می شود. در کشور ما کارشناسان کاردرمانی در این زمینه اطلاعات لازم را در اختیار بیماران قرار می دهند.

در اینجا به نکاتی در انتخاب ویلچر مناسب اشاره می کنیم:

۱) به حد اکثر رساندن تحرک فرد بطور مستقل

۲) پیشگیری یا به حداقل رساندن بد فرمی ها یاآسیبهای مختلف در اندامها مثل زخم بستر، خم شدن مفاصل، بد شکلی مفاصل

۳)به حداکثر رساندن عملکرد فرد

۴)بهبود تصور فرد از بدن خودش

۵)حداقل رساندن هزینه و مشکلات نگهداری ویلچر

بیشترین نوع ویلچر مورد استفاده، نوع خم شو(تاشو) است. ویلچرهائی که تا شونده نیستند محکمتر بوده و دیرتر خراب می شوند اما جابجائی ویلچر مشکل است. ویلچرهای تاشو قابل جابجا کردن می باشند اما سنگین تر بوده، زودتر خراب می شوند و حرکت دادن آنها انرژی بیشتری لازم دارد.

به حلقه ای که با آن ویلچر را به جلو می رانیمhand rim یا دستگیره می گوئیم. هر چه دستگیره بزرگتر باشد، جلو بردن ویلچر راحت تر است. دستها نیز باید تحرک بیشتری داشته باشند، اگر دستگیره کوچک تر شود با حرکت کمتر دست، ویلچر به میزان بیشتری جلو می رود اما نیروی بیشتری لازم است و فشار بیشتری به دست وارد می شود لذا دستگیره های کوچک در ویلچرهای مسابقه استفاده می شوند.

انواع مختلف چرخ جلو وجود دارد. چرخهای کوچک که از جنس پلاستیک سفت است در جاهای صاف مناسب می باشند.

صندلی از جنسهای مختلفی مثل برزنت یا وینیل ساخته می شود. نوع ساخته شده از وینیل گرم بوده و باعث تعریق می شود. انواع داکرون ونایلون سبکتر بوده و باعث ایجاد تعریق کمتری می شوند.

زاویه نشیمنگاه صندلی نیز اهمیت دارد. در حالت معمولی این زاویه ۱۰-۰ درجه است اما در ویلچرهای ورزشی تا ۲۰ درجه است. هرچه زاویه بیشتر باشد، پایداری فرد بر روی ویلچر بیشتر می شود اما احتمال ایجاد زخم بستر نیز زیادتر می شود.

در هر ویلچری بسته به مشکل بیمار باید از بالشتک مناسب استفاده کرد. انواع آن شامل: ابر، ژل و کیسه های هوائی است که خود این انواع نیز دسته های گوناگون دارد. باید بالشتک طوری تنظیم شود که انحنای کمری که بصورت طبیعی وجود دارد حفظ شود.

تنظیم پشتی بر اساس میزان کنترل لازم و تحرک فرد انجام می شود. هر چه پشتی بالاتر باشد، حمایت بیشتری از کمر وپشت به بیمار داده می شود اما تحرک فرد کمتر می شود. برخی از ویلچرها دارای قابلیت خم شدن پشتی می باشند.

اهمیت محل قرارگیری پا در حفظ تعادل، داشتن وضعیت مناسب و حفظ پا از آسیب و ضربه است. قرار گرفتن مچ پا باعث کاهش فشار بر ناحیه ران و باسن می شود. بیشترین نوع مورد استفاده انواع متحرک است تا فرد بتواند در تحرک آزادی بیشتری داشته باشد. در صورتی که در خم شدن زانو مشکلی وجود داشته باشد از انواع خاص آن استفاده می شود.

ویلچر موتوری

برخی از بیماران نیازمند ویلچر موتوری می باشند. این نوع ویلچر به دو نوع کلی تقسیم می شوند یک نوع که موتور داخل ویلچر است و نوع دیگر که می توان در صورت لزوم موتور را بر روی ویلچر سوار کرد یا آنرا جدا کرد.

در افرادی که قدرت حرکتی کمی دارند مثل بیمارانی که سائیدگی شدید مفصل دارند، بیماران قلبی یا حتی افراد مبتلا به ام اس از اسکوتر استفاده می شود. اسکوتر بصورت سه چرخه موتوردار است و حتی قابل استفاده در منزل نیز می باشد.

اندازه ویلچر بسیار مهم است و باید توسط کارشناسان کاردرمانی تنظیم شود. بعنوان مثال بزرگ بودن ویلچر می تواند باعث خم شدن ستون فقرات (اسکولیوز) یا تشدید آن گردد.

هدف از گذاشتن آن حفظ تعادل و پایداری فرد است. همچنین فردی که دچار ضایعه نخاعی است باید هر ۲۰ دقیقه بمدت ۲۰ ثانیه خودش را بلند کند تا از ایجاد زخم بستر پیشگیری بعمل آید. داشتن دسته باعث کاهش فشار به مهره های کمری شده و اگر فردی کمر درد دارد حتما باید از ویلچر دسته دار استفاده کند.انواع مختلف آن شامل: نوع ثابت، نوع قابل جدا شدن، نوع کوتاه برای کارهای پشت میز و …است.

ترمز یکی از مهمترین بخشهای ویلچر است که مرتبا باید کنترل شود. در غیر این صورت می تواند باعث ایجاد خطرات مختلفی برای بیمار شود. انواع مختلف ترمز وجود دارد، برخی با فشاردادن قفل می شوند و برخی با کشیدن. برخی از آنها در درجات مختلف تنظیم می گردد. در افرادی که دستها قدرت کمتری دارند می توان از ترمز با دسته بلند استفاده کرد. وسیله ای بنام کمک ترمز نیز وجود دارد که اجازه حرکت یکطرفه به ویلچر می دهد و می تواند به بالا رفتن از شیب کمک کند.

برای آنکه ویلچر از عقب واژگون نشود چرخهای کوچکی به عقب ویلچر وصل می شود.

اتصال محور رینگ توسط اسپوک یا مگ است.دو نوع عمده چرخها”اسپوک دار”و”مگMag نامیده می شود. نوع مگ بخاطر ساخته شدن چرخ از منیزیم به این نام نامیده شد ولی در حال حاضر اکثرا از لاستیک ساخته می شوند. نوع مگ بسیار مقاوم است و نیاز به نگهداری کمتری دارد اما سنگینتر از اسپوک است اما نوع اسپوک سبکتر است و اما نیاز به تنظیم دارد.

سه نوع تایر وجود دارد: تیوب دار، بدون تیوب وتوپر.نوع تیوب دار سبک بود و برای اکثر مواقع انتخاب مناسبی است. نوع بدون تیوب سنگین تر است ولی برای مکانهای صاف مثل داخل بیمارستان مفید است اما در مکانهای ناهموار استفاده از آن دشوار است اما پنچر نمی شود.

زاویه چرخها را کامبر camber می گویند. هر چه زاویه بیشتر باشد(چرخها خم باشند) ویلچر پایدارتر است و امکان زمین خوردن کمتر است و جلو بردن ویلچر راحتر می شوند اما تایر زودتر خراب می شود بنابراین اکثرا در ویلچرهای مسابقه این زاویه را زیادتر می کنند.