مولاژ به معنای قالب ریزی است که از آن برای ساخت ماکت آناتومی بدن استفاده می کنند. در واقع اندام های بدن به صورت مولاژ ها و در انواع متفاوت ساخته می شوند تا به منظور آموزش دانشجویان پزشکی و پرستاری به کار برده شوند.

با توجه به نوع قالب، مولاژ و ماکت مربوط به هر کدام از اندام های بدن به صورت جداگانه تولید می شود. به عبارت دیگر تولیدکنندگان مولاژ و ماکت نوزاد و کودک، در ابتدا اندام های داخلی بدن نوزادان را بررسی می‌کنند و با توجه به ابعاد و اندازه های آنها، قالب ریزی مناسب را انجام می دهند.

 هر کدام از مولاژ های بدن که تولید می شوند، توسط رنگ آمیزی مناسب، تداعی کننده اندام های واقعی کودکان و نوزادان خواهند شد. در این مقاله می خواهیم شما را با انواع مولاژ و ماکت نوزاد و کودک آشنا کنیم.

انواع مولاژ و ماکت آناتومی بدن

مولاژ ها با استفاده از تکنیک های متفاوتی ساخته می شوند که در همه آنها از استانداردهای طبیعی و واقع گرا استفاده شده است. از آنجایی که بیشتر مولاژ ها به منظور افزایش یادگیری دانشجویان پزشکی طراحی می شوند، باید کلیه جزئیات اندام های بدن در آنها مشخص باشد به همین دلیل قالب هایی که برای تولید مولاژ به کار می روند به طور دقیق اسکن شده از اندام های داخلی بدن هستند.

مولاژ ها انواع متفاوتی دارند که به صورت زیر عنوان می‌شوند.

• مولاژ نشان‌دهنده آسیب های بدن
• مولاژ های کالبد شکافی
• مولاژ اندام های خارجی

مولاژ و ماکت نوزاد و کودک نشان‌دهنده آسیب های بدن

در برخی از ماکت ها، آسیب هایی که به بدن وارد شده است، نمایش داده می شود. در واقع این آسیب ها شبیه سازی شده از جراحات واقعی هستند. به همین دلیل در ساخت این نمونه ها باید نهایت دقت و توجه به کار برده شود.

مشخص بودن زخم و جراحات، خونریزی، شکستگی های باز و نوع استفراغ به خوبی در مولاژ مربوط به آسیب ها نمایش داده می شود. از این طریق دانشجویان پزشکی به راحتی می توانند مشکلات مربوط به نوزادان را تشخیص دهند و درمان های متناسب با شرایط ایجاد شده را ارائه دهند.

مولاژ کالبد شکافی

در این نوع مولاژ و ماکت نوزاد و کودک، بدن کامل یک نوزاد نمایش داده می شود. به عبارت دیگر به این مولاژ ها Anatomical model نیز می گویند. قسمت هایی از بدن مانند: سر، تنه قفسه سینه، لگن، دستگاه عصبی، دستگاه گوارش، دستگاه تنفس و اندام‌های دیگر در مولاژ کالبد شکافی قابل مشاهده است.

 در واقع زمانی که نیاز به کالبد شکافی کلی بدن نوزادان باشد، این ماکت ها به جای کالبد شکافی اندام های واقعی بدن کاربرد بسیاری دارند. از آنجایی که مولاژ ها به منظور تسریع در امر آموزش تولید می‌شوند، از جایگاه بالایی در امر پزشکی برخوردار هستند.

مولاژ اندام های خارجی

نوعی از مولاژ و ماکت نوزاد و کودک وجود دارد که مربوط به اندام های خارجی آنها است. در واقع در این نوع از مولاژ ها سطح پوست قابل مشاهده است که از آن برای تمرین تزریقات در پوست و تشخیص بیماری های پوستی و آسیب های جسمی استفاده می کنند. در این نوع از ماکت ها ممکن است قسمتی از سطح پوست و قسمتی دیگر از اندام های داخلی قابل مشاهده باشد تا از این طریق دانشجویان پزشکی به طور همزمان متوجه قرارگیری هر اندام در داخل بدن شوند.

متریال مورد استفاده در ساخت مولاژ و ماکت نوزاد و کودک

در ساخت مولاژ ها از متریال هایی استفاده می‌شود که تداعی کننده اندام های واقعی بدن باشند. از آنجایی که پوست بدن کودک، دارای نرمی و لطافت است، از این رو انتخاب مناسب ترین متریال باید با دقت بسیاری انجام شود.

در بیشتر مواقع از سیلیکون و پی وی سی برای ساخت مولاژ ها استفاده می شود. سیلیکون به دلیل انعطاف پذیری بالایی که دارد، توانسته در صنعت تولید ماکت آناتومی بدن، خود را به عنوان برترین متریال بشناساند. همچنین مقاومت سیلیکون در برابر فشار و ضربه بسیار زیاد است. به همین دلیل مولاژ و ماکت نوزاد و کودک، در اثر جا به جایی شکسته نمی شود و قابلیت خود را از دست نمی دهد.

 در گذشته از موم طبیعی برای ساخت ماکت ها استفاده می شد که به مرور زمان و پیشرفت علم پزشکی، این مواد جای خود را به پلاستیک، سیلیکون، ژلاتین، پی وی سی و لاستیک دادند. امروزه انواع متنوعی از مولاژ ها تولید شده که هر کدام از آنها دارای ویژگی های منحصر به فرد مربوط به خود است.

طریقه ساخت مولاژ و ماکت نوزاد و کودک

زمانی که مواد نام برده شده به صورت مایع در قالب ها ریخته می شوند، برای شکل پذیری آنها را در کوره و تحت حرارت مناسب قرار می دهند تا به اصطلاح پخته شوند. بعد از اتمام این عملیات، آنها را سرد کرده و از قالب مورد نظر جدا می کنند.

از آنجایی که این ماکت ها هنوز به شکل خام و یک رنگ هستند، با استفاده از رنگ های مناسب و غیر سمی، کلیه جزئیات موجود در اندام ها مانند رگ ها تاندون ها، اجزای داخلی بدن و بسیاری از جزئیات دیگر با رنگ مناسب و همرنگ با اندام های داخلی بدن نشان داده می‌شوند.

آیا قابلیت جدا شدن اندام ها در مولاژ و ماکت نوزاد و کودک وجود دارد؟

همانطور که گفته شد مولاژ ها را در اندازه های متفاوت و در انواع مختلفی تولید می کنند که هر کدام از آنها ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند. در این از نوع از مولاژ ها، ممکن است اجزای داخلی بدن از یکدیگر جدا شوند یا به صورت یکپارچه در کالبد مورد نظر قرار گیرند.

هر کدام از این مولاژ ها، مزیت های مربوط به خود را دارند. بنابراین با انتخاب درست این ماکت ها، سرعت بیشتری در امر آموزش مشاهده خواهد شد. ماکت های جدا شونده به دلیل این که به دانشجویان پزشکی امکان جداسازی و قرار دادن دوباره آنها را در دستگاه های شبیه سازی شده بدن می دهند، از اهمیت بالایی برخوردار هستند. با این حال قیمت این نوع از مولاژ ها ممکن است از نوع ثابت آن بیشتر باشد. افراد باید با توجه به نیازهای خود، نوع مناسبی از این محصولات را تهیه کنند.

مولاژ و ماکت نوزاد و کودک همانطور که گفته شد، یکی از ابزارهای بسیار مهم در بحث آموزش پزشکی است که امروزه در انواع و اقسام متفاوت تولید و به بازار پزشکی عرضه می شود. در واقع با پیشرفت علم پزشکی، دیگر کالبد شکافی روی اجساد، در مبحث آموزش، جایگاه خود را از دست داده و ماکت های کالبد شکافی برای این منظور تولید می شوند.